Zijn wij ons brein?

Er is geen complexer en mysterieuzer orgaan dan onze hersenen en geen ander lichaamsdeel dat zo nauw raakt aan de essentie van het menselijke bestaan. De grootste discussie gaat dan ook over de vraag of het brein -als centraal besturingssysteem van de mens- maakt dat we ‘zijn’, of andersom.

De Nederlandse neurobioloog Dick Swaab kwam jaren geleden met de conclusie dat ons brein onze persoonlijkheid vormt (zie zijn boek ‘We zijn ons brein’) en dat er ‘niets bovennatuurlijks’ is aan de mens.  Maar een reeks van andere wetenschappers komen met het tegenovergestelde antwoord op bovengenoemde vraag en stellen dat het brein niet meer is dan een uitdrukkingsmechanisme van ons “levende zelf” (ziel/geest), een soort doorgeefluik van het onbewuste naar het bewuste.

Eindeloos bewustzijn

Pim van Lommel is één van de wetenschappers die na zijn onderzoek naar bijna-doodervaringen tot de conclusie van het doorgeefluik is gekomen. In zijn boek ‘Eindeloos Bewustzijn’ zegt hij dat onze hersenen niet de muziek zelf zijn (het mens-zijn) maar slechts het middel (de tuner/radio) om die muziek ten gehore te brengen. Of, in computertermen gesproken: onze hersenen zijn niet meer dan de laptop die we nodig hebben om door het worldwideweb te surfen en dingen te beleven, te bekijken of te communiceren. Van Lommel noemt ons bewustzijn dan ook eindeloos en tijdloos, en onafhankelijk van onze hersenen.

Neurochirurg en wetenschapper Eben Alexander komt tot dezelfde bevindingen nadat hij in een diepe coma was geraakt door een zeer zeldzame hersenvliesontsteking die geen enkele kans bood op genezing. Hij ervoer aan eigen lijve hoe zijn waarnemingsvermogen en bewustzijn nog actief en aanwezig waren terwijl zijn hersenactiviteit stil lag.
In de twee boeken die hij hierover schreef, Na dit leven en De hemel bestaat,  gaat hij uitgebreid in op zowel de wetenschappelijke als de spirituele (voor anderen onzichtbare) kant van deze ervaring waardoor hij een nieuwe dimensie heeft toegevoegd aan van Lommels werk dat door veel wetenschappers niet serieus genomen wordt.

Storingen

De meeste storingen in onze hersenen worden veroorzaakt door een gebrek aan zuurstof (TIA, beroerte), een bloeding (CVA), een tumor en een beschadiging van cellen door een schedelbreuk, een hersenvliesontsteking of ernstige hersenkneusing. Als de storing zich bevindt in de IQ-organisatie (zie vorige artikel), dan kunnen we minder praktisch en logisch denken of handelen. Zit die in het EQ gebied, dan kunnen we hard en gevoelloos overkomen en als die in het SQ gebied als geheel zit, dan worden we een soort robot die zijn menselijkheid verliest (meest extreme situatie: hersendood).

Maar wat betekent zo’n storing voor de persoonlijkheid? Wordt deze er echt door aangetast, of is er alleen sprake van een storing in de apparatuur? Wordt een muziekstuk er echt anders van als de radio stuk gaat, of klinkt hij dan alleen anders?

Ik kom hier nog een aantal keren op terug. Maar voor meer informatie over allerlei vormen van hersenletsel en de gevolgen daarvan verwijs ik eerst even naar: www.hersenletsel-uitleg.nl.

Liefde is …

Als we het over de hersenen en het zenuwstelsel hebben, dan komen we vanzelf ook uit bij het begrip IQ: een maat voor onze intelligentie of ‘slimheid’. Maar dat IQ is eigenlijk maar heel beperkt en zeker niet het enige wat telt.
Veel minder bekend maar minstens zo belangrijk zijn ons EQ (emotionele quotiënt) en SQ (spirituele quotiënt). Deze twee vormen van intelligentie worden doorgaans niet genoemd, maar zijn veel geschikter om de vaardigheden en intelligentie van de mens uit te drukken dan het IQ. In feite bepalen deze twee in hoeverre we ‘echt mens’ zijn: een voelend, meelevend en gewetensvol wezen.

Drie verschillende ‘organisaties’

In de afgelopen eeuw heeft het hersenonderzoek grote sprongen voorwaarts gemaakt. Daaruit is (vooralsnog) gebleken dat onze hersenen een complex geheel vormen met 3 soorten verschillende organisaties om dingen te leren, te onthouden en verder te ontwikkelen: die van het traditionele IQ, het EQ en het SQ.

IQ

Dit staat voor onze denkkracht, de mate waarin we logisch, lineair en volgens bepaalde regels kunnen denken (serieel denken). Dit is het stuk waar je op aangesproken wordt bij een normale IQ test: “als dat en dat het geval is, dan volgt dat eruit”. Het leren van deze dingen gebeurt stap-voor-stap, via enkelvoudige neurale verbindingen (zenuwbanen).

EQ

Dit betreft ons vermogen om met de gevoelens en ervaringen van onszelf en anderen om te gaan (associatief denken). Dit ‘denken’ verbindt emoties aan onze gewaarwordingen en aan onze omgeving, waardoor we kunnen leren fietsen, gezichten en geuren herkennen of een begaafd pianist kunnen worden. Hierbij werken ons verstand en het gevoel (hart en lichaam) samen, simultaan en ervaringsgewijs, in complexe neurale netwerken (elk met ontelbare neuronen).

SQ

Dit is het vermogen om inzicht te krijgen in een situatie en daarop begripvol te reageren. Hierbij is ons hele zenuwstelsel betrokken (de verbinding tussen alle afzonderlijke delen) zodat het SQ ook wel het verbindende, zingevende denken wordt genoemd.

In het SQ ligt de behoefte besloten om te vragen naar het waarom der dingen, om iets te willen creëren of te ontwikkelen en bij onszelf te rade te gaan. Het is het thuisfront van onze dromen en ambities, onze creativiteit, ons geweten en bewustzijn (geest/ziel).

Robot: altijd zonder SQ

Terwijl computers feilloos kunnen worden geprogrammeerd op het niveau van de IQ en EQ, zullen zelfs de meest geavanceerde robots het zonder SQ moeten doen. Ze kunnen sneller en nauwkeuriger rekenen dan de mens, autorijden, koffiezetten, zorg verlenen en wat al niet meer. Maar ze zullen nooit zelfstandig iets overwegen of beslissen, nooit op ontdekkingsreis gaan, geen geweten hebben dat aan ze knaagt, geen ervaringen prijsgeven en geen creatieve of nieuwe processen starten. Ze zullen nooit eens gek doen, verrassend zijn of alles over een andere boeg gooien. Ze worden niet ziek of depressief en voelen zich blij noch verdrietig.

Want hoe inventief ons menselijk brein ook is, onze persoonlijke spirituele component (dat wat ‘in het vlees treedt’ of reïncarneert) zullen we nooit kunnen imiteren: noch in de vorm van een computer noch in de vorm van een kloon.

Voor de liefhebber

Als je meer wilt lezen over dit complexe onderwerp, dan zijn er de nodige boeken voorhanden. De meest bekende onderzoeker naar de organisatievormen in onze hersenen is misschien wel Dr. Antonio Damasio, een hoogleraar neurologie die niet alleen innovatief onderzoek heeft gedaan naar de neurobiologische basis van het menselijk leven maar ook jarenlang mensen bestudeerd heeft met hersenbeschadigingen.
In zijn boeken “De vergissing van Descartes” en “Het gelijk van Spinoza” maakt hij -onder meer- duidelijk welke plaats emoties en gevoelens in ons lichaam hebben, hoe ze met alles verbonden zijn en hoe essentieel ze zijn voor het menselijke leven.

Iemand, die zich vooral verdiept heeft in het EQ is Daniel Goleman (met zijn boek ‘Emotional Intelligence’ als resultaat) terwijl Danah Zohar en Dr. Ian Marshall een fantastische aanvulling geven op Damasio’s werk met hun boek ‘Spirituele Intelligentie’.

En dat is maar een kleine greep uit het geheel. Over het EQ als het SQ zijn intussen ook boeken van Nederlandse herkomst verschenen, en Ken Wilbers mag natuurlijk niet vergeten worden als belangrijke schrijver over de psychologie van ons bestaan.

De hersenen: onze muziekinstallatie?

Als er één ‘ziekte’ is die voortdurend onder onze aandacht wordt gebracht, dan is het wel de ziekte van Alzheimer (kortweg Alzheimer genoemd). Veel bekende Nederlanders doen hun verhaal hierover en hun woorden zijn allemaal hetzelfde: ‘het doet me zo’n pijn om haar zo te zien’.

Wat is het toch dat Alzheimer bij ons teweeg brengt? Waarom is de emotionaliteit rondom Alzheimer zo anders dan rondom MS, Parkinson of kanker? Is dat omdat wij moeite hebben met respect voor iemand die ‘niet bij zijn volle verstand is’? Kunnen wij niet omgaan met een volwassene die dezelfde zorg en aandacht vraagt als een kind? Of voelen wij ons eigenlijk alleen maar schuldig?

Functieverlies van de hersenen

Alzheimer is een degeneratieve aandoening van de hersenen waarbij de patiënt een stuk geheugencapaciteit lijkt kwijt te zijn en niet meer weet hoe dingen in het dagelijkse leven werken (dementie). In het algemeen gaat het om mensen van 65+, maar Alzheimer kan zich ook op jongere leeftijd voordoen. De ziekteverschijnselen die hierbij horen zijn:

Ernstige problemen met het geheugen
Zich niet meer goed kunnen uitdrukken met woorden of woorden niet meer goed kunnen begrijpen (afasie)
Problemen met het uitvoeren van handelingen (apraxie)
Problemen met het herkennen van objecten (agnosie)
Niet meer goed logisch kunnen denken, gevolgtrekkingen maken of plannen
Problemen met de aandacht, concentratie, snelheid van denken
Problemen met visueel-ruimtelijke vaardigheden

Wat er dagelijks om hen heen gebeurt, vergeten ze meteen (korte termijn geheugen/de feitenkennis) terwijl het  emotionele geheugen, waar de gevoelsherinneringen in liggen opgeslagen, in topvorm lijkt te zijn.

“Ik weet het niet meer…”

In psychologische zin heeft Alzheimer te maken met een vlucht uit de werkelijkheid, het stoppen met verantwoordelijkheid te nemen in het leven (als een kind). Dit doet zich vooral voor bij mensen waarbij het leven zich voornamelijk onbewust heeft afgespeeld, met nauwelijks aandacht voor de eigen creativiteit of dat wat hem innerlijk bezig hield. Deze persoon is dan ook onvoldoende vertrouwd met zijn eigen gevoelskern (ziel) en is onmachtig om dit alsnog te herstellen.

Iemand met Alzheimer voelt zich dus niet langer thuis in het leven en geeft het op. Hij of zij zegt steeds vaker ‘ik weet het niet meer’ en beweegt zich onbewust en glijdend van het leven naar de dood.

Ziekte van de  21^ste eeuw?

Het is niet zo vreemd dat juist deze tijd gekenmerkt wordt door de ziekte van Alzheimer. De groep 65+ers bestaat immers uit mensen die –na de oorlog- alleen maar hard gewerkt hebben, het hoofd vaak moeilijk boven water konden houden en met hun grote gezin nauwelijks tijd en aandacht hadden voor zichzelf (hun zielenleven).

Deze mensen hebben de ‘revolutie’ meegemaakt van een eenvoudig en sober plattelandsbestaan naar een snelle economische groei, een flitsende technologische voortuitgang en een stadscultuur. De geloofsbeleving, met vaste momenten van innerlijke rust en bezinning, is gaandeweg uit hun beeld verdwenen en als klap op de vuurpijl wordt deze groep ook nog eens buiten spel gezet door hun welvarende kinderen die nauwelijks tijd voor hen hebben.

Is het dan gek dat zij, die nooit veel zorg of aandacht hebben gekregen maar volop hebben gegeven, het welletjes vinden en er niets meer van willen weten?

Zorg voor de ziel

Net als bij alle andere gezondheidsproblemen geldt ook voor Alzheimer dat we meer tijd en ruimte moeten maken voor ons zielenleven. Als we leren om onze prestatiemaatschappij wat minder waarde toe te kennen, geen dingen meer wegstoppen die we niet meer willen weten en ons wat vaker op dingen bezinnen (bewust gaan leven) dan zou de ziekte van Alzheimer zich best eens kunnen beperken tot deze generatie in het begin van de 21ste eeuw.

Tegelijkertijd kunnen we alle mensen die aan Alzheimer lijden beter helpen door aandacht te besteden aan het leven dat achter hen ligt en hoe ze zich voelen dan te hameren op hun dagelijkse routine. Daarmee zouden we niet alleen hen van dienst zijn, maar ook onszelf omdat we dan een bepaalde rekening kunnen vereffenen (zorg en aandacht voor onze ouders).

IQ: niet het enige wat telt

Huiveren

Als er iets slecht is voor onze zenuwen, dan is het wel angst en onzekerheid. Die maakt dat wij gaan trillen en huiveren. In ons veilige land zouden we daar eigenlijk geen last van moeten hebben. Maar uit het onderzoek van Marc de Hond (ja, een zoon van) bleek deze week dat een groot deel van ons land continu in een staat van angst verkeert: angst voor terrorisme, voor criminaliteit, voor de groei van de Islam in Nederland, voor het verlies van baan of huis … en ga zo maar door.

Deze angst lijkt, net als in Amerika, bepalend te zijn voor ons stemgedrag waardoor de PVV de grootste de partij dreigt te worden. Want er is geen andere partij die onze angstgevoelens zo sterk aanwakkert als deze. Als we hiervoor kiezen, dan laten we ons letterlijk regeren door de angst. Is dat we willen?

De mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest

In de meeste gevallen lijdt de mens het meest van het lijden dat hij vreest, en is hij bang voor dingen die hoogstwaarschijnlijk nooit plaats zullen vinden. Dit is vergelijkbaar met de uiterst geringe kans die je hebt op het winnen van de loterij, ook al speel je een leven lang mee.
Angst is dus de slechtste raadgever die er is: hij beperkt je, geeft de verkeerde focus op het leven, vervormt je overtuigingen en maakt dat je ‘spastisch’ in het leven staat. Dit met alle stress en spanning van dien.

Ben je ergens bang voor, ga dan eens diep zitten nadenken en voelen wat die angst precies inhoudt. En ga op zoek naar de uitweg, die dan vanzelf in beeld komt: die van jouw eigen creatieve en oplossende vermogen. Want behoudens de dood (het einde) is er altijd een alternatief in het leven.

Ga de uitdaging aan en verbreed je horizon

Leven is het meervoud van lef, en daar hoort geen angst bij maar uitdaging, hoop en vertrouwen. Het leven vraagt om een standvastige koers voor jezelf en de overtuiging dat je meer kunt dan je denkt. Laat je dus niet gek maken door allerlei spoken op de weg die jou van je pad proberen te brengen. Want hoe minder je daar mee bezig bent, hoe beter je in je vel zit.

En denk goed na voor je de ‘politiek van de grote angst’ steunt, want dan weet je zeker dat je leven steeds beperkter en enger wordt. Als wij ons afschermen voor anderen, zullen anderen zich afschermen voor ons. Als wij anderen iets gaan verbieden, zullen zij ons –terecht- ook dingen gaan verbieden. Dat is volgens mij niet wat wij willen, want dan komt onze vrijheid echt in het gedrang (onze horizon is echt niet zo breed als die van de VS).

Alzheimer: het verdwijnen van geheugencapaciteit

In de winter verlangen de meeste mensen naar die overweldigende witte wereld vol sneeuw. Dan is het alsof we even niets anders hoeven dan daarvan te genieten. Overal heerst een sfeer van ontspanning en saamhorigheid en er is beduidend minder criminaliteit dan anders. Alles lijkt pais en vree. Is dat vanzelfsprekend, vanwege de kou of omdat het zo zelden voorkomt? Of zou het nog een andere reden kunnen hebben?

De kleurenpsychologie

Niet iedereen staat stil bij de betekenis van kleuren en de effecten die een kleur heeft op ons gemoed. Maar kleuren spelen een belangrijke rol in ons welbevinden, zoals ook geluiden en geuren dat doen. Het zijn allemaal prikkels waar ons zenuwstelsel ongevraagd mee aan het werk gaat en die invloed hebben op onze stemming.

Zo hult de een zich het liefst in het ernstige, veilige zwart en wil de ander alleen maar het koele blauw of grijs om zich heen wil. Weer iemand anders heeft het energieke rood nodig, het optimistische geel of het warme en beweeglijke oranje. Al deze voorkeuren voor kleur, in zowel kleding als interieur, zeggen iets over de persoon in kwestie.

Wit: verstilling

De kleur wit staat voor ongerept en puur, reinheid en maagdelijkheid (ongeschondenheid), vreugde en feest. In het Christendom is de witte duif het een symbool van de goede ziel (de heilige geest) en is wit de kleur bij feestelijke sacramenten als de doop en het huwelijk.

Het is niet alleen een kleur die helderheid verschaft en de waarheid toont (het juiste licht werpt op dingen), maar ook de kleur van de ontspanning en de leegte (afwezigheid van gedoe). En deze verstilling is wat wij allemaal voelen als ons land bedekt is met sneeuw.

Balans: het hele kleurenpallet

Van oudsher is de mens geneigd zich met allerlei kleuren te omringen. Elke oude cultuur, van Lapland tot aan Zuid Afrika en van de Aboriginals tot aan Peru, laat die rijke mix aan kleuren en vormen zien waar de mens zich goed bij voelt. Daarbij hebben niet alleen de kleuren een symbolische betekenis, maar ook de vormen en patronen.

Als we echt in balans (willen) zijn, dan zouden we alle kleuren en vormen om ons heen moeten hebben. Door ons daarvan bewust te worden, kan een onverklaarbare gevoel van ongemak vaak eenvoudig worden opgelost.

Feng Shui

Een filosofische stroming, die zich met de energetische effecten van alle materie bezig houdt, is onder meer de Feng Shui. Deze laat zien hoe er niet alleen met kleuren gewerkt kan worden om je in balans te brengen, maar ook met de aanwezigheid van alle elementen (vuur, water, aarde, lucht), de indeling van ruimten, de toegangsdeuren, de ramen en de positionering van het meubilair in een huis.

Door een simpele verplaatsing van het bed of het aanbrengen van een andere kleur in de slaapkamer kunnen mensen die altijd wakker lagen weer slapen, hyperactieve kinderen worden rustiger met meer (donker) blauw om zich heen en een kil of ongezellig ervaren huis kan weer warm aanvoelen door kleine veranderingen in het interieur.

Al doende zijn we in afwachting van het nieuwe lentegroen, de kleur van de harmonie en gezondheid in lichaam en geest.

Laten we ons regeren door de angst?

Alles wat er op ons af komt via de zintuigen, de huid, ons denken of onze intuïtie loopt via het zenuwstelsel, of we dat nu willen of niet. Zonder zenuw geen gevoel, zonder zenuw geen beweging. Zenuwen vormen onze eigen cyberspace waarin alle informatie verwerkt wordt. Maar net als in het wereldwijde web kunnen er ook bugs zitten in dit persoonlijke web, kan er spam binnenkomen en kunnen we gehacked worden.

Zelfs de wetenschap en de geneeskunde weet met veel klachten van het zenuwstelsel geen raad en vermoedt dat de onbewuste informatie (onze geest) hier een belangrijke rol in speelt.

Zenuwtrekjes: storing of blokkade

Als zenuwen onbedoelde trekjes gaan vertonen, dan is dat een signaal dat de betreffende informatie in de ontvangst of verzending gestoord of geblokkeerd wordt.

Veel mensen kennen wel die lichte, onwillekeurige beweging van een stukje huid (zenuw) rondom het oog. Dit is een onschuldig kwaaltje, dat meestal snel weer verdwijnt. Maar het is wel een signaal dat er ergens iets mankeert aan het ‘zien’ van iets (de betekenis van de ogen) wat zich kenbaar wil maken.

Een andere bekende zenuwtrek, waar mensen echt veel hinder van kunnen ondervinden, is het rusteloze been (restless leg syndroom). Hierbij gaat het been zijn eigen gang, met pijnlijke zenuwtrekken en/of een trappende beweging. Dit dient zich altijd aan als mensen in rust zijn, zittend op een stoel of liggend in bed, als er geen lichamelijke activiteit is en er ’tijd’ is voor het onbewuste om zich kenbaar te maken. Speelt deze klacht je parten, ga dan kijken waar je onbewust tegen aan wilt trappen, wat jou tegenhoudt om je eigen weg te gaan. Uit welke structuur of welk harnas wil je ontsnappen?

Tics

Een ‘tic’ is de meer chronische vorm van een zenuwtrek. Deze zitten bijna altijd in het aangezicht: ogen (knipperen of wegdraaien), neus, wang en lippen (optrekken, grimassen), de kaak (spannen) of tong (onwillekeurig klakken). Maar ook het hoofd zelf is dikwijls voorwerp van een tic als dit steeds in een bepaalde richting wordt bewogen of geschud.

Dit zijn eveneens tekenen dat er ergens iets blokkeert in de ontvangst en verwerking van informatie waardoor er een spastische reactie in het spel is. Probeer dit onbewuste signaal te doorgronden en te begrijpen wat maakt dat jij steeds je hoofd schudt, je neus optrekt, met de ogen knippert of je kaak spant. Welk zintuig is er in het spel, en wat zegt jou dat?

Zenuwpijn (neuralgie)

Naast de pijnloze, autonome bewegingen van een zenuw bestaat er ook werkelijke zenuwpijn, een pijn die niet toe te schrijven valt aan een bepaald mankement in het lichaam maar die er op onbegrijpelijke wijze gewoon is. De aangezichtspijn is hier een bekend voorbeeld van, maar ook andere zenuwen kunnen hier in het spel zijn (gebit, voet, been) zonder dat er ooit een zenuw beschadigd is.

Ook hierbij gaat het om een te ‘strakke gespannenheid’, het vastzitten in een structuur (harnas) waar je uit ontsnappen wilt. Deze beknelling laat zich voelen in de zenuw en confronteert je met de bewegingsruimte die je nodig hebt. Het aangezicht staat voor het echt laten zien van jezelf, terwijl de ledematen alles te maken hebben met het lopen van je eigen pad of het ‘handelen’ in het algemeen (hier kom ik nog op terug bij het bewegingsapparaat/de ledematen).

Gilles de la Tourette

De meest extreme tics vallen onder het Gilles de la Tourette-syndroom, dat vol zit met extreem heftige en onwillekeurige bewegingen, handelingen of uitspraken. De persoon, die hieraan lijdt, voelt zich uitermate gevangen in zijn eigen emoties en uitingen. Door deze –onbewust- met alle macht te onderdrukken, zoekt de natuur een uitweg in de meest primitieve daden en uitlatingen (die komen als reflexen). Elke spontaniteit, elk vertrouwen in een vrije communicatie met alles wat het leven biedt, ontbreekt hier. Een mooi voorbeeld hiervan is het meisje met Gilles de la Tourette dat in het kookprogramma “Kitchen Impossible” prima functioneert en zegt dat ze in het koken (eindelijk) haar spontaniteit en gevoel kwijt kan.

Wordt vervolgd met allerlei chronische aandoeningen.

Wit: de kleur van de ontspanning

Fijne bedrading

Het zenuwstelsel is een uitermate ingenieus en fijn vertakt netwerk (dradenstelsel) dat door ons hele lichaam loopt. Het bestaat uit een centraal zenuwstelsel (met de hersenen en het ruggenmerg) dat goed beschermd wordt door een benig omhulsel, en een perifeer zenuwstelsel dat het centrale zenuwstelsel door middel van zenuwen verbindt met alle delen van het lichaam.

Dit systeem kent motorische zenuwcellen, die voor beweging zorgen, en sensorische zenuwcellen voor de registratie van onze gevoelservaringen (sensaties). Zonder goed werkend zenuwstelsel zijn we geheel of gedeeltelijk verlamd of verdoofd, niet in staat iets te ontvangen of uit te zenden.

Autonoom versus animaal

Het centrale zenuwstelsel plus een deel van het perifere zenuwstelsel vormen het zogenaamde ‘animale zenuwstelsel’. Dit dient voor de aansturing en geleiding van alle processen waarvan we ons bewust kunnen zijn: onze waarneming, willekeurige bewegingen en de verwerking van alle opgenomen prikkels en informatie (integratie).

Het andere deel van het perifere zenuwstelsel wordt het ‘autonome zenuwstelsel’ genoemd dat een reeks onbewuste functies reguleert zoals de werking van inwendige  organen (o.a. de ademhaling en spijsvertering), het verwijden en vernauwen van  bloedvaten en de beïnvloeding van de hartslag.

Door deze scheiding van functies is het onder meer mogelijk dat onze organen gewoon blijven functioneren als de hersenen zijn uitgeschakeld (bewusteloosheid, coma, hersendood).

Reflexen: automatische correcties

Het zenuwstelsel doet dienst als ons centrale ontvangst-, uitzend- en communicatiecentrum. Zenuwcellen reageren dan ook onmiddellijk op veranderingen in onze bewuste of onbewuste ervaringswereld: als we schrikken gaat ons hart tekeer, als we ons schamen kunnen we ongewild gaan blozen en als we iets ergs zien gebeuren vallen we misschien flauw. Trappen we in een spijker, dan zorgt het zenuwstelsel ervoor dat we het been meteen optrekken zonder om te vallen, en als we dreigen te vallen dan maakt dit stelsel dat we onszelf zo goed mogelijk proberen op te vangen en te beschermen.

Zo vervoeren de zenuwbanen alle bewuste en onbewuste boodschappen naar de plek waar ze horen en waar er tot een ‘automatische correctie’ kan worden overgaan om de verstoorde balans zo goed mogelijk te herstellen.

Tot welke gezondheidsproblemen ons zenuwstelsel kan leiden, komt in het volgende artikel aan de orde.

Zenuwtrekken: bugs in onze eigen cyberspace

Bij de urinewegen draait het vooral om het gevoel van veiligheid en geborgenheid. Maar wat is dat gevoel? Heeft dat iets te maken met onze collectieve angst voor ongevallen en criminaliteit, of gaat het om iets heel anders?

Niet afgerekend worden op je gevoelens

Het gevoel van veiligheid heeft alles te maken met het worden aangevallen of afgewezen door een ander op datgene wat er in ons omgaat.  Het is dus een ‘inbraak’ op of een ‘verkrachting’ van ons zijn. Als een man boos roept tegen zijn vrouw dat ze moet ophouden met dat gejammer, dan zal zij zich niet veilig voelen in de relatie. En een kind dat naar zijn kamer wordt gestuurd omdat het huilt zal zich onveiliger voelen dan een kind dat getroost wordt. In beide gevallen is er sprake van afwijzing of afkeuring van datgene wat er in de ander omgaat.

Veiligheid gaat dus om het vrij mogen uiten van je diepere gevoelens en emoties zonder dat je daarop wordt afgerekend.

Geestelijke mishandeling

In de praktijk komt het maar al te vaak voor dat iemand zijn gevoelens voor zich houdt omdat hij bang is voor de reactie van de ander. Maar als je een ander laat bepalen wat er in emotioneel opzicht wel of niet mag, dan zul je je nooit veilig en geborgen kunnen voelen. In feite wordt je geestelijk mishandeld, of op zijn minst gechanteerd, als de ander herrie schopt of wegloopt als jij je gevoelens uit. Het gevolg is dat je steeds meer in je schulp kruipt en je emotionaliteit verborgen houdt voor de ander.

Nodig: geruststelling

Wat we allemaal nodig hebben, is een emotionele geruststelling: de wetenschap dat we ons mogen voelen zoals we ons voelen. Maar in de praktijk zijn we gauw geneigd om iemand als zeurpiet, zeikerd of huilebalk aan te merken als deze persoon zijn diepere gevoelens uit. En zelden wordt iemand aangemoedigd om te vertellen over zijn zielsleed.

Willen we gezond worden in hart en nieren, dan zullen we ieders emotionaliteit niet alleen meer ruimte moeten geven maar ook daadwerkelijk respecteren en met begrip omringen.

Hier komt het verschil tussen medelijden en mededogen om de hoek kijken: het leed niet van jezelf maken maar warm en troostend tegemoet treden.

Het zenuwstelsel: ons verbindingsnetwerk

Na filtering en verwerking van ons gevoelsleven worden de restjes afgevoerd via de urinewegen, onze ‘rioolpijp’. Dit systeem werkt feilloos als je je emoties vrij laten stromen en op tijd laat gaan. Maar als je deze stroom blokkeert of onderdrukt, dan liggen de kwaaltjes op de loer.

Aandoeningen van de urinewegen

Als de urinewegen tot lichamelijke klachten leiden, dan is een teken dat je vast zit in de onderste lagen van jezelf. Je voelt je gekwetst, angstig of verdrietig, en onveilig. Je wilt daartegen in opstand komen maar iets weerhoudt je daarvan.

Plasgedrag

Vaak moeten plassen is een onschuldige kwaal die aangeeft dat er onderhuids van alles speelt wat je op dat moment niet prijs kunt geven. Als zich dat af en toe voordoet, vraag je dan af welke gevoelens er op dat moment spelen en niet geuit worden.

Bij een blaaszwakte, waarbij je niet voldoende kunt uitplassen, is er sprake van gekwetste en verborgen gevoelens die sterk gecamoufleerd worden (door je bijvoorbeeld als grapjas of brave hendrik te gedragen).

Als er incontinentie in het spel is (een niet te controleren blaas), dan lukt het je niet meer om de vastgehouden emoties tegen te houden: deze kiezen dan voor een vrije doorgang zonder zich nog iets aan te trekken van je.

Bedplassen bij kinderen

Dit geeft aan dat het kind zich voelt als een vogeltje in een kooitje, met sterke gevoelens van onveiligheid. Vaak is dit een reactie op de angsten van de ouders en de manier waarop ze deze proberen te verdoezelen. In de nacht zoekt het onveilige en onbewuste gevoel van het kind dan een vrije uitlaatklep.

Blaasontsteking (meer bij vrouwen)

Bij blaasontsteking (cystitis) is er sprake van een koude en harde gevoelsstrijd (vol frustratie) omdat je de gevoelsprocessen in het leven niet vertrouwt. De emotionele toestand is dan als een stilstaand brak water waar geen beweging in zit. Vaak is dit gericht op de partner omdat die jou zou verhinderen om gelukkig te zijn.

Dat dit probleem zich veel vaker voordoet bij vrouwen dan mannen, wordt toegedicht aan de makkelijke entree die bacteriën zouden hebben via de vagina (waar de uitgang van de plasbuis ook zit). Maar veel waarschijnlijker is het dat vrouwen een grotere emotionaliteit kennen en zich vaak tegengehouden voelen om die op tijd en plaats te uiten.

Een zekere samenhang met het onderwerp seksualiteit is intussen ook opgemerkt door de reguliere geneeskunde, ook al wijten ze het dan aan ‘het niet plassen’ na een geslachtsgemeenschap.

Ontsteking van de plasbuis

Een ontsteking van de plasbuis (urethritis) is letterlijk wat ‘venijniger’ van aard, omdat je je gekwetst voelt in je intiemste zijn. Je wordt dan hard en kritisch naar jezelf en probeert je een gevoel van veiligheid te verschaffen door strak vast te houden aan jouw opvatting van een relatie.

Blaasverzakking

Hierbij zijn de agressieve en nerveuze krachten in je, het minderwaardig voelen, als het ware ten top gedreven. Je staat emotioneel niet vast in je schoenen, bent jezelf voortdurend aan het miskennen en daardoor boos op anderen.

Omdat de urineleiders en blaas een geheel vormen met de (twee) nieren, hebben de problemen op dit gebied eigenlijk altijd te maken met de intieme relatie tot een ander (of het gemis daaraan). Juist in die relatie draait het om een gevoel van veiligheid en kun je het makkelijkst gekwetst worden.

Je veilig voelen: wat is dat?