Mammoet: log, lomp en alles vermorzelend

Na de introductie van de Mammoetwet is de kwaliteit van (vooral) het middelbare onderwijs met grote sprongen achteruit gegaan. Het aantal vakken is beperkt, het lesrooster versnipperd met steeds wisselende docenten en de lessen bijna geestdodend. De scholen zijn letterlijk mammoet-organisaties geworden: log, lomp en alles vermorzelend.

Door de invoering van het zogenoemde ‘pretpakket’ komen tal van onderwerpen niet meer aan bod, waardoor de algemene ontwikkeling van scholieren achteruit holt. De meeste leerlingen zijn bijna anoniem, en niet meer dan een nummer. Want van enig maatwerk of persoonlijke aandacht is al lang geen sprake meer.
Het dienen van de autoriteiten (de mammoet) en het leveren van cijfers staat in alles voorop, en de maatschappij zit met de gebakken peren: jonge generaties die niets meer kunnen en niets meer willen. Want er zijn maar weinig 18-jarigen die hun eigen kwaliteiten en interesses voldoende kennen om een gefundeerde studiekeuze te kunnen maken.

“Studeren”: dan hoor je er bij

Onder de druk van het ‘moeten studeren’ (voor aanzien en verdiensten) wordt er door veel aankomende studenten een ‘fancy opleiding’ gekozen met een waardeloos curriculum dat nog net aansluit op hun diploma van het pretpakket. Want dan hoor je er bij, en kun je je ‘hoog opgeleid’ noemen die recht heeft op een bovenmatig salaris.

Dat de jongeren, die hier in meegaan, kiezen voor een tamelijk zinloos baantje in een mallemolen van onmogelijke protocollen, lijkt alle betrokkenen te ontgaan. Want ook in die veel begeerde baan zijn de meesten weer een nummer zonder zicht te hebben op het werk van de organisatie of het ‘nut’ van het eigen werk. Dit met alle ontevredenheid en stress als logisch gevolg.

Nieuw concept: breed en diep

Om de basishouding in het leven (weer eens) flink recht te zetten, zullen we een compleet andere vorm aan het onderwijs moeten geven. Breed en diep tegelijkertijd, een leergang waarbij het kind aan de hand genomen word om zich te ontwikkelen tot een eigen, creatief, kundig en gemotiveerd volwassen mens.

Mijn uitgangspunt voor een nieuw type onderwijs voor alle kinderen (tot 18 jaar!), is dat het geheel gericht moet zijn op de menswording, de sociale vaardigheden, de eigen ontwikkeling en het persoonlijke leertempo. Alleen door een kind met alles kennis te laten maken wat het leven te bieden heeft, kan het zijn eigen talenten en passies leren kennen en de juiste koers in het leven bepalen.

Vorm: een ‘buitenschool’

Oftewel een school buiten de bebouwde kom, te midden van de natuur met zoveel mogelijk frisse lucht en bewegingsruimte. Met bossages, boomgaard en moestuin, verschillende dieren, een zandbak en klim-apparatuur, multifunctionele sportvelden, ballen, springtouwen en elastieken, een kikkerpoel, picknickbanken en ’tenten’. En een grote werkplaats voor praktische klus-ervaring, een kunstatelier, een podium en muziekinstrumenten, een bibliotheek en een rustplek.

Curriculum (leerprogramma)

Het leerprogramma zal zo veel mogelijk van praktische aard en ervaringsgericht moeten zijn. Spelenderwijs leren en ondervinden, al doende denken en redeneren. Géén computer op school, maar huiswerk voor alle achtergrondinformatie (E-learning).

-6 jaar: het speelparadijs (peuter/kleutergroep)
spelen, plekje vinden in een groep = socialiseren, kliederen, stoeien, knoeien, contact met dieren, zingen en muziek, taal, rekenen en lezen spelenderwijs

7-12 jaar: levenslessen (basisgroep)
lezen/schrijven/rekenen (kan E-learning zijn met veel praktijkoefeningen), kennis van de natuur, voedingsleer, kokkerellen, bakken, tuinieren, karweitjes in en om het huis, verzorging van dieren, ‘bijbellessen’ (verhalend) over goed en kwaad, lichamelijke beweging (kennismaking met verschillende sporten) en -verzorging, muziek, dans, en andere artistieke zaken (van breien/haken tot aan schilderen), gedrag & communicatie (hoe zeg je dingen, hoe uit je je, hoe beoordeel je dingen), heitje voor een karweitje en scouting (met kamperen en droppings). Yoga en meditatie.

13-18 jaar: talent- en persoonsontwikkeling (middengroep)
communicatie, psychologie, scheikunde, natuurkunde, wiskunde, biologie, vreemde talen, koken, IT, milieu & landschap, grondwet en recht, geschiedenis, de aarde en het heelal, de verschillende culturen, handarbeidlessen (workshops bouw/mechanica/IT/textiel etc) en zelf dingen doen of maken, ziekte en gezondheid, natuurlijke geneeskunde, sport en onderlinge wedstrijden, dienstverlening en business, spiritualiteit, artistieke en muzikale workshops, sociale stage, jaarlijkse survivaltocht/tienkamp etc.

Het ‘gilde’-systeem voor de vakkundigheid

Voor de middengroep zou ook een ‘gilde’ van vakspecialisten beschikbaar moeten komen voor de individuele begeleiding van iemand die zijn/haar talent al ontdekt heeft en zich verder wil professionaliseren. Dit kan variëren van sportcoach tot aan muziekleraar, van timmerman tot aan beeldhouwer.

Daarnaast valt te denken aan ‘masterclasses’ (in IJsland heel succesvol) en de nodige stage/leerplekken in de buurt die uitsluitend educatief en praktijkgericht zijn zonder conflict in termen van productiviteit. Met andere woorden: de stagebegeleider moet alle tijd hebben om iemand te begeleiden en niet tegelijkertijd ook productief moeten zijn voor een werkgever.

Alles zelf doen, en leren samenwerken

In dit schooltype hoort ook het samenwerken thuis: jong en oud gemengd met de zorg voor elkaar. Ook samen producten van het land vergaren, de lunch samenstellen, opruimen en schoonmaken.
Op die manier komt een kind niet alleen in aanraking met alle facetten van het dagelijkse leven, maar ook met kinderen van alle leeftijden (socialisatie/streetwise worden).

Daarnaast is het belangrijk dat iedereen dingen in eigen tempo doet. Is iemand al uitgeleerd en weet hij wat hij wil op zijn vijftiende jaar, dan is dat prima. Maar als iemand twintig jaar nodig heeft om ‘te worden wat hij wil’, dan is dat ook goed. In de scholen van de toekomst hoort het niet meer te gaan om voorgeschreven prestaties in cijfers en toetsen, maar om motivatie en inspiratie.
Alleen dan kunnen we zorgen voor krachtige aardbewoners die hun eigen verantwoordelijkheid  nemen en bijdragen aan een ontspannen, tolerante en vredelievende wereld.

De nieuwe maatschappij 2: economie en geld