Het grootste verdriet in het leven draait om het verlies van iemand die je ongelooflijk lief en dierbaar is. Dan is er ineens die intense psychische pijn die ons meesleurt in een diepe put van ellende. We voelen ons verslagen en overrompeld door iets wat we absoluut niet wilden. Hoe gaan we daar dan mee om? Hoe zorgen we ervoor dat ons eigen leven daar geen blijvende schade van ondervindt?

Heel persoonlijk

Omdat verdriet net zo persoonlijk is als een vingerafdruk, is er geen uniform recept voor de omgang met verdriet. Iedere persoon doet dat op zijn eigen manier, en in principe is elke manier goed. Maar je moet het wel toelaten en onder ogen zien. En daar horen allerlei gevoelens bij, van kwaadheid tot aan schuldgevoelens, van depressiviteit tot aan de wens om de overledene in de dood te volgen.

In die situatie kun je niet zomaar overgaan tot de orde van de dag. Noch bepalen dat je het verlies binnen een vooraf bepaalde tijd verwerkt moet hebben. Want dat is niet alleen onmogelijk, het zal later ook zijn tol gaan vragen.

Doordat verdriet in onze maatschappij zo rationeel benaderd wordt (daar moet je je over heen zetten) en zelden de ruimte krijgt die het nodig heeft (je kunt niet blijven treuren), blijven zoveel mensen zitten met een onverwerkt leed, en ziekte als gevolg.

Hulp

Een heel mooi en eenvoudig boekje dat je kan helpen bij het plaatsen van al die verwarrende gevoelens die gepaard gaan met een rouwproces is ‘Vingerafdruk van verdriet’ van Manu Keirse, hoogleraar aan de faculteit van Geneeskunde van de Universiteit in Leuven. Zijn Belgische oorsprong is duidelijk uit de tekst te halen, maar het maakt het boekje ook tot een verrassend heldere gids in gevallen van rouw (zowel voor de rouwende als voor zijn ondersteuners).

Hij gaat vooral uitvoerig in op de vele emoties die gepaard gaan met verlies. Daarnaast krijgt ook de ‘waarom-vraag’ die elke rouwende zichzelf stelt veel aandacht. Niet zozeer het antwoord, maar wel het stellen van de vraag draagt volgens de auteur bij tot het verwerkingsproces. Verder gaat hij in op het centrale begrip ‘zelfzorg’ en probeert hij een antwoord te formuleren op concrete vragen rond onder meer feestdagen of tastbare herinneringen als een kledingstuk.

Het laatste hoofdstuk biedt weer perspectief  en versterkt het vertrouwen dat je uit het dal kunt komen.

Dit boekje is dan ook een absolute aanrader bij het verwerken van verdriet, iets wat onlosmakelijk verbonden is met het leven zelf.

December: het meisje met het zwavelstokje