Dienstbaar en behulpzaam

Het roer moet ook om op het gebied van dienstbaarheid en behulpzaamheid. Dienstbaar zijn (het belang van anderen dienen, dus je eigen belang even opzij zetten) is iets uit vroegere tijden waar nu nog weinig mensen waarde aan hechten. Iedereen kent wel een voorbeeld hiervan: het nergens terecht kunnen als je even je hart wilt luchten en te horen krijgt “Oh, ik sta net op het punt om weg te gaan”, “Het komt nu even niet uit”, “ik bel je morgen terug om een afspraak te maken”.

Met behulpzaamheid, de bereidheid om anderen te helpen, is het niet veel anders. Wie staat er nog klaar voor iemand die acute hulp nodig heeft? Wie laat de boel de boel om even iemand te helpen die is vast gelopen in iets? En wie helpt iemand uit de brand die moeite heeft met zijn nieuwe telefoon of een paar dubbeltjes tekort komt bij de kassa van een supermarkt?

Altijd calculerend

Veel mensen zijn alleen maar aan het calculeren: welk werk betaalt het beste, hoeveel tijd heb ik over voor leuke dingen, wat kan ik het beste kopen, met wie ga ik uit, waar kan ik mee voor de dag komen en op welke manier haal ik het meeste uit het leven? En als andere mensen tussendoor iets van ze nodig hebben dan ligt een afwijzing voor de hand. Want het eigen belang wint het –ongemerkt en onbewust- van andermans belang.

Dit is ook wat er -min of meer- met de ‘rat-race’ wordt bedoeld, die onofficiële wedstrijd in zichtbare prestaties om ergens bij te horen of ‘flink te scoren’. En weldoen hoort daar niet meer bij, want dat koopt men liever af met een paar centen voor zogenaamd goede doelen.

Gebrek aan spontaniteit en open deuren

Al die volle agenda’s en het gehaast hebben elke spontaniteit uit het leven doen verdwijnen. Alles is berekend en afgewogen, en elke actie past in het robotachtige patroon dat men zichzelf heeft opgelegd. Iedereen, die spontaan iets wil ondernemen met vrienden, loopt vast op volle agenda’s. Zomaar binnenlopen bij iemand kan evenmin. Want de deuren zitten met veiligheidssloten in hun sponning verankerd en de camera bewaakt het dure huis dat zich vooral kenmerkt door leegte.
Pro forma zeggen veel mensen ‘mijn deur staat altijd open’ maar intussen moet je zelfs voor het drinken van een kopje koffie een afspraak maken (!).

Dat brengt me op dit verhaal:

De Vaas en de koffie 

Een professor had tijdens een college filosofie wat attributen bij zich en zette deze op de lessenaar. Zwijgend pakte hij een grote vaas, vervolgens vulde hij deze met golfballen en vroeg toen aan de studenten of de vaas vol was. Ze bevestigden dat deze vol was.

De professor pakte toen een doos met kiezelsteentjes, en leegde deze in de vaas. Hij schudde zachtjes heen en weer, en de kiezels rolden in de open ruimten tussen de golfballen. Weer vroeg hij de studenten of ze het er mee eens waren dat de vaas vol was. Ook nu waren ze het met hem eens. 

Daarna pakte de professor een doos met zand en gooide deze in de vaas. Dit zand vulde de rest van de ruimte in de vaas op. Weer vroeg hij aan de studenten of zij vonden dat de vaas vol was. Ze antwoordden unaniem met ja.

Toen haalde de professor twee kopjes koffie onder de tafel vandaan en schonk deze in de vaas. Nu was de totale ruimte in de vaas effectief benut. Daarna zei de professor “Kijk, dit is het leven”: 

• De golfballen staan voor de meest belangrijke dingen in je leven zoals gezondheid, familie, vrienden en favoriete bezigheden. Dingen die jouw leven werkelijk vervullen.
• De kiezels staan voor de andere belangrijke dingen zoals je huis, je auto en zo meer.
• Het zand staat voor alle minder belangrijke dingen, de zogenaamde ‘bijzaken’ in het leven.

Als je eerst het zand in de vaas had gegooid, zou er voor de kiezels en de golfballen geen ruimte meer zijn. En dat geldt ook voor het leven. Als je al jouw tijd en energie besteedt aan futiliteiten, zul je nooit de ruimte hebben voor de dingen die echt belangrijk zijn. Besteed dus vooral aandacht aan de dingen die essentieel zijn voor jouw geluk. Stel duidelijke prioriteiten en bewaar de futiliteiten voor als je je dreigt te gaan vervelen. 

Toen vroeg één van de studenten waar de koffie voor stond. De professor reageerde verheugd. “Ik ben blij dat je dat vraagt, want hiermee wordt aangetoond dat je ondanks een overvol leven nog altijd genoeg ruimte over hebt voor een kopje koffie met iemand die het nodig heeft”.

Insecten: ons nieuwe voedsel